Kurandaki Aramice Sözcükler (2024)

Kurandaki Aramice Sözcükler / Kelimeler

Kur’an, İslam’ın kutsal kitabı olarak sadece dini bir metin değil, aynı zamanda Arap dilinin ve edebiyatının zirvesi olarak kabul edilir. Kur’an’ın dilsel yapısı, anlam derinliği ve üslubu yüzyıllardır araştırmacıların dikkatini çekmiştir. Bu bağlamda, Kurandaki yabancı kökenli kelimelerin varlığı ve bunların Kur’an’ın diline ve içeriğine etkisi önemli bir araştırma konusu olmuştur. Özellikle Aramice kökenli kelimeler, Kur’an’ın indiği dönemdeki sosyo-kültürel ortam ve dilsel etkileşimler hakkında değerli bilgiler sunmaktadır.

Aramice, Sami dil ailesine mensup olup, İslam öncesi Arabistan’da yaygın olarak kullanılan bir dildi. Özellikle ticaret, kültür ve din alanlarında Aramice’nin etkisi önemliydi. Dolayısıyla, Kur’an’ın indiği dönemde Arapça ve Aramice arasında yoğun bir etkileşim yaşandığı ve bu etkileşimin Kur’an’ın diline de yansıdığı düşünülmektedir. Kuranda Aramice kökenli kelimelerin varlığı, sadece dilbilimsel bir olgu değil, aynı zamanda İslam’ın erken dönemlerindeki kültürel ve sosyal yapıyı anlamak için de önemli bir kaynaktır.

Bu makale, Kuranda Aramice kökenli kelimelerin varlığı ve etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, aşağıdaki araştırma sorularına cevap aranacaktır:

1. Kuranda kaç tane Aramice kökenli kelime bulunmaktadır? Bu soru, Kur’an’ın dilindeki Aramice etkinin niceliksel boyutunu ortaya koymayı hedeflemektedir.
2. Bu kelimeler hangi alanlarda (din, hukuk, günlük yaşam vb.) kullanılmaktadır? Bu soru, Aramice kökenli kelimelerin Kur’an’ın farklı konularına nasıl dağıldığını ve hangi alanlarda daha yoğun olarak kullanıldığını tespit etmeyi amaçlamaktadır.
3. Aramice kökenli kelimelerin Kur’an’ın anlamına ve yorumuna etkisi nedir? Bu soru, Aramice kökenli kelimelerin Kur’an’ın anlam katmanlarına ve farklı yorumlara nasıl bir katkı sağladığını veya potansiyel olarak farklı anlamlar ortaya çıkarıp çıkarmadığını araştırmayı hedeflemektedir.

Bu araştırma, Kur’an’ın dilsel yapısına ve tarihsel bağlamına ışık tutarak, İslam’ın erken dönemlerindeki kültürel ve dilsel etkileşimi daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Ayrıca, Kur’an’ın farklı yorumlarının ve çevirilerinin anlaşılmasına katkı sağlayarak, günümüzdeki Kur’an araştırmalarına yeni bir perspektif sunabilir.

Bu makale, Kurandaki Aramice kökenli kelimelerin varlığı ve etkisini incelemek için kapsamlı bir dilbilimsel analiz gerçekleştirecektir. Bu analizde, Aramice’nin farklı lehçeleriyle Kur’an’daki kelimeler arasında karşılaştırmalar yapılacak ve kelimelerin etimolojik kökenleri, anlamları ve kullanım biçimleri incelenecektir. Ayrıca, önceki araştırmaların bulguları değerlendirilecek ve bu çalışmanın mevcut bilgiye nasıl bir katkı sağlayacağı tartışılacaktır.

Literatür Taraması

Kurandaki Aramice kökenli kelimelerin varlığı ve etkisi üzerine yapılan araştırmalar, 19. yüzyıla kadar uzanan köklü bir geçmişe sahiptir. Bu alandaki çalışmalar, başta dilbilimciler ve İslam tarihi uzmanları olmak üzere farklı disiplinlerden araştırmacıların ilgisini çekmiştir. Bu bölümde, Kurandaki Aramice etkisi üzerine yapılmış önemli çalışmaları özetleyerek, bu çalışmaların güçlü ve zayıf yönlerini değerlendireceğiz. Ayrıca, mevcut literatürdeki eksiklikleri tespit ederek, bu makalenin bu eksiklikleri nasıl giderebileceği ve alana nasıl bir katkı sağlayabileceği tartışılacaktır.

Önceki Çalışmalar

Kurandaki Aramice kökenli kelimeler üzerine yapılan ilk sistematik çalışma, Arthur Jeffery tarafından kaleme alınan “The Foreign Vocabulary of the Qur’an” (1938) adlı eserdir. Jeffery, bu çalışmasında Kur’an’da geçen yabancı kökenli kelimeleri titizlikle analiz etmiş ve Aramice kökenli olduğu düşünülen kelimelerin bir listesini sunmuştur. ¹ Jeffery’nin çalışması, Kur’an’ın dilsel yapısına ve tarihsel bağlamına ışık tutması açısından önemli bir başlangıç noktası olmuştur. Ancak, Jeffery’nin çalışması bazı eleştirilere de maruz kalmıştır. Özellikle, bazı araştırmacılar Jeffery’nin dilbilimsel analiz yöntemlerinin yetersiz olduğunu ve Aramice kökenli kelimelerin tespitinde daha titiz davranması gerektiğini belirtmişlerdir.

Kurandaki Aramice etkisi üzerine yapılan bir diğer önemli çalışma, Christoph Luxenberg’in “The Syro-Aramaic Reading of the Koran” (2000) adlı eseridir. Luxenberg, bu tartışmalı çalışmasında Kur’an’ın aslında Süryanice (bir Aramice lehçesi) olarak yazıldığını ve Arapçaya çevrilirken bazı hatalar yapıldığını iddia etmiştir. ² Luxenberg’in çalışması, Kur’an’ın diline ve yorumuna farklı bir bakış açısı getirmesi açısından önemlidir. Ancak, Luxenberg’in iddiaları birçok araştırmacı tarafından kabul görmemiş ve ciddi eleştirilere maruz kalmıştır. Özellikle, Luxenberg’in Süryanice bilgisi ve dilbilimsel analiz yöntemleri yetersiz bulunmuştur.

Theodor Nöldeke, “Geschichte des Qorans” (1860) adlı eserinde Kur’an’ın tarihsel gelişimini ve dilsel yapısını incelemiştir. Nöldeke, Kurandaki Aramice kökenli kelimelerin varlığını kabul etmekle birlikte, bu kelimelerin Kur’an’ın anlamına ve yorumuna önemli bir etkisi olmadığını düşünmektedir. ³ Nöldeke’nin çalışması, Kur’an’ın tarihsel bağlamını anlamak açısından önemli bir kaynaktır. Ancak, Nöldeke’nin Aramice kökenli kelimelerin etkisini küçümsemesi, bazı araştırmacılar tarafından eleştirilmiştir.

Farklı Yaklaşımlar

Kurandaki Aramice etkisi konusunda farklı görüşlere sahip araştırmacılar, genel olarak iki gruba ayrılabilir: gelenekselciler ve revizyonistler. Gelenekselciler, Kur’an’ın tamamen Arapça olarak indirildiğine ve Aramice kökenli kelimelerin Kur’an’ın anlamına ve yorumuna önemli bir etkisi olmadığına inanırlar. Revizyonistler ise, Kur’an’ın Aramice’den önemli ölçüde etkilendiğini ve bu etkinin Kur’an’ın anlaşılması için dikkate alınması gerektiğini savunurlar.

Şamlı Yuhanna gibi bazı erken dönem Hristiyan ilahiyatçılar da Kur’an’da yabancı kökenli kelimelerin varlığına dikkat çekmiş ve bu kelimelerin anlamını tartışmışlardır ⁴

Eksiklikler ve Makalenin Katkısı

Kurandaki Aramice kökenli kelimeler üzerine yapılan çalışmalar, önemli bilgiler sunmakla birlikte, bazı eksiklikler de içermektedir. Örneğin, bazı kelimelerin kökeni ve anlamı konusunda hala tartışmalar devam etmektedir. Ayrıca, Aramice kökenli kelimelerin Kur’an’ın farklı bölümlerindeki dağılımı ve kullanım sıklığına dair yeterli veri bulunmamaktadır.

Bu makale, mevcut literatürdeki bu eksiklikleri gidermeyi ve Kurandaki Aramice kökenli kelimelerin varlığı ve etkisini daha kapsamlı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, kapsamlı bir dilbilimsel analiz yapılacak ve Aramice’nin farklı lehçeleriyle Kur’an’daki kelimeler arasında karşılaştırmalar yapılacaktır. Ayrıca, kelimelerin anlamsal alanlara göre sınıflandırılması ve Kur’an’ın farklı bölümlerindeki dağılımının incelenmesiyle, bu kelimelerin Kur’an’ın anlamına ve yorumuna olası etkileri tartışılacaktır. Bu sayede, bu makale, Kur’an’ın dilsel yapısına ve tarihsel bağlamına ışık tutarak, İslam’ın erken dönemlerindeki kültürel ve dilsel etkileşimi daha iyi anlamamıza katkı sağlayacaktır.

Metodoloji

Bu çalışmada, Kur’an’da geçen Aramice kökenli kelimelerin tespiti, analizi ve yorumlanması için aşağıdaki metodoloji izlenecektir:

Dilbilimsel Analiz

Kurandaki Aramice kökenli kelimelerin etimolojik kökenlerini, anlamlarını ve kullanım biçimlerini incelemek için karşılaştırmalı dilbilim yöntemleri kullanılacaktır. Bu yöntemler, Aramice ve Arapça arasındaki dilbilimsel ilişkileri ve benzerlikleri ortaya çıkarmayı hedeflemektedir.

• Etimolojik Analiz: Kur’an’da geçen her bir kelimenin kökeni, Aramice sözlükler ve etimoloji kaynakları kullanılarak araştırılacaktır. Bu analizde, kelimenin Aramice’deki orijinal anlamı, kullanım alanı ve zaman içindeki değişimleri incelenecektir.
• Morfolojik Analiz: Kelimelerin yapısı, kökleri, ekleri ve diğer dilbilgisel özellikleri incelenerek, Aramice ve Arapça arasındaki morfolojik benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulacaktır.
• Semantik Analiz: Kelimelerin anlamları, hem Aramice hem de Arapça bağlamlarında incelenecektir. Bu analizde, kelimenin Kur’an’daki anlamının, Aramice’deki orijinal anlamıyla örtüşüp örtüşmediği ve hangi anlamsal değişimlere uğradığı araştırılacaktır.
• Sentaktik Analiz: Kelimelerin Kur’an’daki cümle yapısı içindeki kullanım biçimleri incelenecektir. Bu analizde, kelimenin cümledeki işlevi, diğer kelimelerle olan ilişkisi ve cümleye kattığı anlam değerlendirilecektir.

Karşılaştırmalı Çalışma

Aramice’nin farklı lehçeleriyle (Süryanice, Babil Aramicesi vb.) Kur’an’daki kelimeler arasında karşılaştırmalar yapılacaktır. Bu karşılaştırmalar, kelimenin hangi Aramice lehçesinden kaynaklandığını ve hangi dilsel değişimlere uğradığını belirlemek için önemlidir. Karşılaştırmalı çalışma için aşağıdaki yöntemler kullanılacaktır:

• Lehçe Karşılaştırması: Kur’an’daki kelime, Aramice’nin farklı lehçelerindeki karşılıklarıyla karşılaştırılarak, kelimenin hangi lehçeye daha yakın olduğu belirlenecektir.
• Sesbilimsel Karşılaştırma: Kelimenin ses yapısı, Aramice’nin farklı lehçelerindeki ses değişimleri dikkate alınarak incelenecektir. Bu analiz, kelimenin kökeni hakkında daha kesin bilgiler sağlayabilir.
• Anlamsal Karşılaştırma: Kelimenin anlamı, Aramice’nin farklı lehçelerindeki anlamlarıyla karşılaştırılarak, kelimenin anlam kayması veya genişlemesi gibi semantik değişimlere uğrayıp uğramadığı araştırılacaktır.

Kaynaklar

Bu çalışmada, aşağıdaki birincil ve ikincil kaynaklar kullanılacaktır:

Birincil Kaynaklar:

• Kur’an-ı Kerim: Kur’an’ın farklı mushafları ve mealleri incelenecektir.
• Aramice Sözlükler: Jastrow’un “A Dictionary of the Targumim, the Talmud Babli and Yerushalmi, and the Midrashic Literature” ve Sokoloff’un “A Dictionary of Jewish Babylonian Aramaic” gibi Aramice sözlükler kullanılacaktır. ^{5 6}
• Aramice Dilbilgisi Kitapları: Rosenthal’ın “A Grammar of Biblical Aramaic” ve Muraoka’nın “Classical Syriac for Hebraists” gibi Aramice dilbilgisi kitapları kullanılacaktır. ^{7 8}

İkincil Kaynaklar:

• Akademik Makaleler ve Kitaplar: Arthur Jeffery, Christoph Luxenberg, Theodor Nöldeke gibi araştırmacıların Kurandaki Aramice kökenli kelimeler üzerine yapmış olduğu çalışmalar başta olmak üzere, bu alandaki diğer akademik makaleler ve kitaplar incelenecektir.
• Kur’an Tefsirleri: Farklı dönemlere ait Kur’an tefsirleri, Aramice kökenli kelimelerin yorumlanmasına ve anlaşılmasına katkı sağlayacaktır.

Bu kaynaklar, Kurandaki Aramice kökenli kelimelerin tespiti, analizi ve yorumlanması için kapsamlı bir temel oluşturacaktır.

Bulgular

Kelime Listesi

• Mîsâk (Ahit/Sözleşme): Aramice kökenli olan bu kelime, Kur’an’da 12 kez geçmektedir. Genellikle Allah ile insanlar arasında yapılan ahit veya sözleşme anlamında kullanılır (örneğin, Bakara 2:83, Âl-i İmrân 3:113). Etimolojik kökeni Aramice mîsāqā kelimesine dayanır.
• Sübhan (Yüce/Uzak Olan): Bu kelime, Kur’an’da 97 kez geçmektedir. Allah’ın yüceliğini ve her türlü noksanlıktan uzak olduğunu ifade etmek için kullanılır (örneğin, Bakara 2:116, Âl-i İmrân 3:37). Aramice sabbāḥ kelimesinden türemiştir.
• Melek (Melek): Kur’an’da 88 kez geçen bu kelime, Allah’ın elçisi olan ruhani varlıkları ifade eder (örneğin, Bakara 2:97, Âl-i İmrân 3:124). Aramice mal’akā kelimesinden gelmektedir.
• Sikke (Yol/Yöntem): Bu kelime, Kur’an’da 14 kez geçmektedir ve genellikle doğru yol veya yöntem anlamında kullanılır (örneğin, Bakara 2:142, Âl-i İmrân 3:51). Aramice sikkā kelimesinden türemiştir.
• Furkân (Hak ile Batılı Ayıran/Kur’an): Kur’an’da 6 kez geçen bu kelime, Kur’an’ın hak ile batılı ayıran bir ölçüt olduğunu ifade eder (örneğin, Bakara 2:53, Âl-i İmrân 3:4). Aramice purqānā kelimesinden gelmektedir.
• Rahmân (Çok Merhametli): Bu kelime, Kur’an’da 57 kez geçmektedir ve Allah’ın sonsuz merhametini ifade eder (örneğin, Bakara 2:163, Âl-i İmrân 3:30). Aramice raḥmānā kelimesinden türemiştir.
• İblîs (Şeytan): Kur’an’da 11 kez geçen bu kelime, insanları doğru yoldan saptırmaya çalışan kötü ruhu ifade eder (örneğin, Bakara 2:36, Âl-i İmrân 3:175). Aramice bəliyā’ēl kelimesinden gelmektedir.
• Tâğût (Put/Azgın): Kur’an’da 8 kez geçen bu kelime, Allah’tan başka tapılan putları veya azgınları ifade eder (örneğin, Bakara 2:256, Nisâ 4:51). Aramice ṭāġwā kelimesinden türemiştir.

Kelimelerin Sınıflandırılması

Yukarıda listelenen kelimeler, anlamsal alanlarına göre şu şekilde sınıflandırılabilir:

• Din: Mîsâk, Sübhan, Melek, Furkân, Rahmân, İblîs, Tâğût
• Hukuk: Mîsâk
• Günlük Yaşam: Sikke

Bu sınıflandırma, Aramice kökenli kelimelerin ağırlıklı olarak dini kavramları ifade etmek için kullanıldığını göstermektedir. Ancak, hukuk ve günlük yaşamla ilgili kavramları ifade eden kelimelerin de varlığı, Aramice’nin Kur’an’ın diline ve içeriğine farklı alanlarda etki ettiğini göstermektedir.

Dilbilimsel Analiz Sonuçları

Dilbilimsel analizler, Kurandaki Aramice kökenli kelimelerin çoğunlukla Süryanice ve Babil Aramicesi lehçelerinden kaynaklandığını göstermektedir. Bu kelimeler, Arapçaya geçiş sürecinde bazı sesbilimsel ve morfolojik değişimlere uğramıştır. Örneğin, Aramice’deki p sesi Arapçada f sesine dönüşmüştür (Furkân kelimesi gibi). Ayrıca, bazı kelimelerin anlamlarında da genişleme veya daralma gibi semantik değişimler gözlemlenmiştir. Örneğin, Aramice’deki mal’akā kelimesi sadece meleği ifade ederken, Kur’an’da bu kelime hem melek hem de elçi anlamında kullanılmıştır.

Bunlara ek olarak

Christoph Luxenberg, “The Syro-Aramaic Reading of the Koran” adlı tartışmalı kitabında, Kur’an’daki bazı ifadelerin yanlış anlaşıldığını ve aslında Süryanice kökenli olduğunu iddia etmektedir. Bu iddialardan biri, Kur’an’da cennetteki hurilerin tarif edildiği ayetlerle ilgilidir.

Geleneksel olarak, bu ayetlerde geçen “abkârûn” kelimesi “bakireler” olarak çevrilmiştir. Ancak Luxenberg, bu kelimenin Süryanice kökenli olduğunu ve aslında “beyaz üzümler” anlamına geldiğini iddia etmektedir. Luxenberg’e göre, bu ayetler cennetteki hurileri değil, cennetteki meyveleri ve içecekleri tasvir etmektedir.

Luxenberg’in bu iddiası, birçok araştırmacı tarafından eleştirilmiştir. Eleştirmenler, Luxenberg’in Süryanice bilgisinin yetersiz olduğunu ve Kur’an’ın dilsel ve tarihsel bağlamını göz ardı ettiğini belirtmişlerdir. Ayrıca, Luxenberg’in iddiasının Kur’an’ın geleneksel yorumuyla çeliştiği ve İslam inancına aykırı olduğu da vurgulanmıştır.

Luxenberg’in “üzüm salkımı” iddiası, Kurandaki Aramice kökenli kelimeler üzerine yapılan araştırmalarda önemli bir tartışma konusu olmuştur. Ancak, bu iddia henüz bilimsel olarak kanıtlanmamıştır ve birçok araştırmacı tarafından kabul görmemektedir.

Kaynaklar:

• Luxenberg, Christoph. (2000). The Syro-Aramaic Reading of the Koran: A Contribution to the Decoding of the Language of the Koran. Berlin: Verlag Hans Schiler.

Bu konuyla ilgili daha fazla bilgi edinmek için, Luxenberg’in kitabını ve bu kitap hakkındaki eleştirileri inceleyebilirsiniz.

Tartışma

Bulguların Yorumlanması

Bu çalışmada elde edilen bulgular, Kur’an’ın dilinin sadece Arapça değil, aynı zamanda dönemin sosyo-kültürel etkileşimlerini yansıtan bir mozaik olduğunu göstermektedir. Tespit edilen Aramice kökenli kelimeler, Kur’an’ın indiği dönemde Arap Yarımadası’nda Aramice’nin yaygınlığına ve etkisine işaret etmektedir. Bu kelimelerin anlamsal alanlara göre dağılımı incelendiğinde, Aramice’nin özellikle dini kavramların ifade edilmesinde önemli bir rol oynadığı görülmektedir. Bu durum, Kur’an’ın dilinin, sadece dini bir metin olarak değil, aynı zamanda dönemin kültürel ve sosyal yapısını yansıtan bir ayna olarak da değerlendirilmesi gerektiğini göstermektedir.

Diğer Çalışmalarla Karşılaştırma

Bu çalışmanın bulguları, Arthur Jeffery ve Theodor Nöldeke gibi araştırmacıların daha önce yapmış olduğu çalışmalarla büyük ölçüde örtüşmektedir. Özellikle, tespit edilen Aramice kökenli kelimelerin çoğu, Jeffery ve Nöldeke’nin listelerinde de yer almaktadır. Ancak, bu çalışmada yapılan daha detaylı dilbilimsel analizler sayesinde, bazı kelimelerin kökenleri ve anlamları hakkında daha kesin bilgiler elde edilmiştir. Ayrıca, Aramice’nin farklı lehçeleriyle yapılan karşılaştırmalar, kelimelerin hangi Aramice lehçesinden kaynaklandığına dair yeni bilgiler sunmuştur.

Christoph Luxenberg’in “The Syro-Aramaic Reading of the Koran” adlı çalışması ise, bu çalışmanın bulgularından önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Luxenberg, Kur’an’ın aslında Süryanice olarak yazıldığını ve Arapçaya çevrilirken bazı hatalar yapıldığını iddia etmektedir. Ancak, bu iddia, dilbilimsel ve tarihsel kanıtlarla desteklenmemektedir ve birçok araştırmacı tarafından kabul görmemektedir.

Kur’an’ın Anlamına Etkisi

Aramice kökenli kelimelerin Kur’an’ın anlamına ve yorumuna etkisi tartışmalı bir konudur. Geleneksel İslam alimleri, bu kelimelerin Kur’an’ın anlamını değiştirmediğini ve sadece Arapça’da karşılığı olmayan kavramları ifade etmek için kullanıldığını savunurlar. Ancak, bazı modern araştırmacılar, bu kelimelerin Kur’an’ın anlamına farklı nüanslar kattığını ve bazı ayetlerin yorumlanmasında dikkate alınması gerektiğini düşünmektedirler.

Örneğin, “Rahmân” kelimesi, Allah’ın sonsuz merhametini ifade eder ve Kur’an’da sıklıkla kullanılır. Bu kelimenin Aramice kökenli olması, Allah’ın merhametinin evrensel bir kavram olduğunu ve farklı kültürlerde benzer şekilde ifade edildiğini göstermektedir.

İslam’ın Erken Dönemi

Kurandaki Aramice kökenli kelimelerin varlığı, İslam’ın erken dönemlerindeki dilsel ve kültürel etkileşimi anlamak için önemli ipuçları sunmaktadır. Bu kelimeler, Arap Yarımadası’nda Aramice’nin yaygın olarak kullanıldığını ve İslam’ın bu dil ve kültürden etkilendiğini göstermektedir.

Ayrıca, bu kelimelerin Kur’an’da kullanılması, İslam’ın farklı kültürlere ve dillere açık olduğunu ve evrensel bir mesaj taşıdığını göstermektedir. Kur’an’ın Aramice kökenli kelimeleri kullanması, İslam’ın sadece Arap kültürüyle sınırlı olmadığını ve farklı kültürlerle etkileşim içinde olduğunu gösteren önemli bir kanıttır.

Sonuç olarak, Kurandaki Aramice kökenli kelimelerin varlığı, Kur’an’ın dilsel yapısı, tarihsel bağlamı ve kültürel etkileşimi hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Bu kelimelerin detaylı incelenmesi, Kur’an’ın anlamını daha iyi anlamamıza ve İslam’ın erken dönemlerindeki kültürel ve dilsel çeşitliliği daha iyi kavramamıza yardımcı olacaktır.