Samanyolu Galaksisi Simülasyonu
Samanyolu’nun Uzaktan Görüntüsü: Bir Hayal Ürünü
Samanyolu Galaksisi’nin tüm ihtişamıyla uzaktan çekilmiş fotoğrafları, gökbilimi meraklılarının sıklıkla karşılaştığı görüntülerdir. Ancak, bu görüntülerin gerçek olmadığını, birer sanat eseri veya bilimsel modelleme olduğunu unutmamak önemlidir.
Neden Gerçek Değil?
- Konumumuz: Samanyolu içinde, yaklaşık 27.000 ışık yılı uzaklıkta yer alıyoruz. Bu, galaksinin dışına çıkıp onu fotoğraflamak için muazzam bir mesafe kat etmemiz gerektiği anlamına gelir. Günümüz teknolojisiyle böylesine büyük bir yolculuk mümkün değildir.
- Işık Hızı: En hızlı uzay araçlarımız bile ışık hızının çok altında hareket eder. Bu nedenle, galaksinin dışına ulaşıp geri dönerek bir fotoğraf çekmek, binlerce yıl sürecek bir yolculuk gerektirir.
- Galaktik Toz: Samanyolu’nun merkezi bölgeleri, görüşümüzü engelleyen yoğun toz bulutlarıyla kaplıdır. Bu toz, galaksinin uzaktan net bir şekilde görülmesini engeller.
Peki, Bu Görüntüler Nasıl Oluşturuluyor?
Samanyolu’nun uzaktan görüntüleri, diğer spiral galaksilerin gözlemlerine dayanarak oluşturulur. Gökbilimciler, benzer yapıdaki galaksileri inceleyerek Samanyolu’nun genel şekli ve yapısı hakkında çıkarımlarda bulunurlar. Bu bilgiler, sanatçılar ve bilim insanları tarafından Samanyolu’nun neye benzeyebileceğini gösteren görsel modeller oluşturmak için kullanılır.
Samanyolu’nun uzaktan çekilmiş fotoğrafları, bilimsel verilere dayanan sanatsal yorumlardır. Bu görüntüler, galaksimizin büyüklüğü ve güzelliği hakkında bize ilham verse de, gerçek bir fotoğraf olmadıklarını bilmek önemlidir. Belki bir gün, gelecekteki teknolojiler sayesinde Samanyolu’nun dışına çıkıp gerçek bir fotoğrafını çekebiliriz. Ancak şimdilik, bu görüntülerin hayal gücümüzü ve merakımızı beslemesine izin verelim.
En Bilinen 50 Yıldıza Ait Genel Bilgiler
Gökyüzünün ışıltılı mücevherleri olan yıldızlar, her biri kendine has özellikleriyle evrenin büyüleyici birer parçasıdır. Kimi bize yakın, kimi ise akıl almaz uzaklıklarda yer alır. Kimileri göz kamaştırıcı parlaklıklarıyla dikkat çekerken, kimileri daha sakin ve mütevazı bir şekilde parlar. Aşağıda, isimlerini vermek yerine sadece özelliklerini sıralayacağımız bazı yıldızları keşfetmeye hazır olun. Bu yıldızların sıcaklıkları, boyutları, renkleri ve diğer özellikleri, evrenin ne kadar çeşitli ve şaşırtıcı olduğunu bir kez daha gözler önüne serecek.
Güneş
Yıldızın türü: Sarı cüce (G2V)
Görünen parlaklığı: Gündüz gökyüzündeki en parlak cisimdir, çıplak gözle bakmak güvenli değildir. -26.74 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Dünya’ya ortalama 149.6 milyon kilometre (1 Astronomik Birim) uzaklıktadır.
Renk ve sıcaklık: Sarı renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 5778 K’dir (yaklaşık 5505 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Dünya’nın yaklaşık 109 katı yarıçapa ve 333.000 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 4.6 milyar yaşındadır.
Takımyıldızı: Güneş, bir takımyıldızın parçası değildir, ancak yıl boyunca Zodyak takımyıldızları üzerinden geçer gibi görünür.
Özellikleri:
- Güneş Sistemi’nin merkezinde yer alır ve tüm gezegenlerin, asteroidlerin, kuyruklu yıldızların ve diğer gök cisimlerinin yörüngesinde dönmesini sağlar.
- Çekirdeğinde hidrojenin helyuma dönüştüğü nükleer füzyon reaksiyonları gerçekleşir. Bu reaksiyonlar sonucu açığa çıkan enerji, Güneş’in parlamasını ve ısı yaymasını sağlar.
- Güneş’in manyetik aktivitesi, güneş lekeleri, güneş patlamaları ve koronal kütle atımları gibi olaylara neden olur.
İlginç bilgiler:
- Güneş, Dünya’daki yaşamın kaynağıdır. Bitkilerin fotosentez yapmasını ve dolayısıyla besin üretmesini sağlar.
- Güneş’in ışığı Dünya’ya ulaşması yaklaşık 8 dakika sürer.
- Güneş, Samanyolundaki milyarlarca yıldızdan sadece biridir.
- Güneş, ömrünün yaklaşık yarısını tamamlamıştır ve yaklaşık 5 milyar yıl sonra bir kırmızı dev yıldıza dönüşerek genişleyecek ve sonunda bir beyaz cüce olarak ömrünü tamamlayacaktır.
Proxima Centauri
Yıldızın türü: Kırmızı cüce (M5.5Ve)
Görünen parlaklığı: Çıplak gözle görülemez, teleskopla gözlemlenebilir. 11. kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 4.2465 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Kırmızı renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 3042 K’dir (yaklaşık 2769 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık %14’ü kadar yarıçapa (%12.5 kütle) sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 4.85 milyar yaşındadır.
Takımyıldızı: Erboğa (Centaurus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Güneş’e en yakın yıldızdır.
- Üçlü yıldız sistemi olan Alpha Centauri’nin bir parçasıdır.
- En az iki gezegeni olduğu doğrulanmıştır.
- Parıltısında ani değişimler gösteren bir yıldızdır.
İlginç bilgiler:
- Latince ismi “Centaurus’a en yakın yıldız” anlamına gelir.
- 1915 yılında Robert Innes tarafından keşfedilmiştir.
- Proxima Centauri b adlı gezegeni, yaşanabilir bölgede yer alır ve Dünya’ya benzer bir kütleye sahiptir.
Samanyolu Galaksisi – Sirius
Yıldızın türü: Anakol yıldızı (A1V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. -1.47 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 8.6 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 9940 K’dir (yaklaşık 9667 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 1.71 katı yarıçapa (2.02 katı kütle) sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 250 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Büyük Köpek (Canis Major) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Çift yıldız sistemidir. Sirius A ve Sirius B adında iki yıldızdan oluşur.
- Sirius B, bir beyaz cücedir.
- Sirius A, Güneş’ten 25 kat daha parlaktır.
İlginç bilgiler:
- Antik Mısır’da Nil Nehri’nin taşma zamanını belirlemek için kullanılmıştır.
- Yunan mitolojisinde Orion’un köpeği olarak tasvir edilir.
- Kuran’da adı geçen tek yıldızdır (Şi’ra yıldızı).
- “Akyıldız” olarak da bilinir.
Samanyolu Galaksisi – Altair
Yıldızın türü: Anakol yıldızı (A7V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 12. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 0.77 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 16.7 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 7550 K’dir (yaklaşık 7277 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 1.8 katı yarıçapa (1.79 katı kütle) sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 1 milyar yaşındadır.
Takımyıldızı: Kartal (Aquila) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Hızlı dönen bir yıldızdır. Kendi etrafındaki dönüşünü yaklaşık 10 saatte tamamlar. Bu hızlı dönüş nedeniyle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
- Yaz Üçgeni’ni oluşturan üç parlak yıldızdan biridir (diğerleri Vega ve Deneb).
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “uçan kartal” anlamına gelen “el-tair” kelimesinden türetilmiştir.
- Çin mitolojisinde “Sığır Çobanı” olarak bilinir ve Vega yıldızıyla birlikte “Dokumacı Kız” efsanesinin bir parçasıdır.
- Star Trek evreninde Altair, birçok farklı ırkın yaşadığı bir gezegen sistemine ev sahipliği yapar.
Samanyolu Galaksisi – Vega
Yıldızın türü: Anakol yıldızı (A0Va)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 5. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 0.03 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 25.04 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 9602 K’dir (yaklaşık 9329 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 2.8 katı yarıçapa (2.135 katı kütle) sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 455 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Çalgı (Lyra) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
- Çevresinde bir toz diski bulunmaktadır. Bu disk, gezegen oluşumunun bir işareti olabilir.
- Yaz Üçgeni’ni oluşturan üç parlak yıldızdan biridir (diğerleri Altair ve Deneb).
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “düşen kartal” veya “akbaba” anlamına gelen “el-nasr el-waki” ifadesinden türetilmiştir.
- Çin mitolojisinde “Dokumacı Kız” olarak bilinir ve Altair yıldızıyla birlikte “Sığır Çobanı” efsanesinin bir parçasıdır.
- 1850 yılında Vega, fotoğrafı çekilen ilk yıldız olmuştur.
- Kuzey yarımkürede yaz aylarında tepede görülebilen parlak bir yıldızdır.
Samanyolu Galaksisi – Fomalhaut
Yıldızın türü: Anakol yıldızı (A3V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 18. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.16 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 25.13 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 8590 K’dir (yaklaşık 8317 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 1.84 katı yarıçapa (1.92 katı kütle) sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 440 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Güneybalığı (Piscis Austrinus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Çevresinde geniş bir toz diski bulunmaktadır. Bu disk, gezegen oluşumunun bir işareti olabilir.
- Fomalhaut b olarak adlandırılan bir ötegezegen keşfedilmiştir. Ancak bu gezegenin varlığı hala tartışmalıdır.
- “Sonbahar Yıldızı” olarak da bilinir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “balığın ağzı” anlamına gelen “fum al-hūt” kelimesinden türetilmiştir.
- Fars mitolojisinde “Dördüncü Kraliyet Yıldızı” olarak kabul edilir.
- Bazı kültürlerde bereket ve bollukla ilişkilendirilir.
- James Webb Uzay Teleskobu tarafından gözlemlenmiş ve toz diskinin karmaşık yapısı detaylı bir şekilde görüntülenmiştir.
Samanyolu Galaksisi – Pollux
Yıldızın türü: Turuncu dev yıldız (K0IIIb)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 17. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.14 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 33.78 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Turuncu-sarı renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 4865 K’dir (yaklaşık 4592 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 8.8 katı yarıçapa (1.86 katı kütle) sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 724 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: İkizler (Gemini) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Bir ötegezegene (Pollux b) ev sahipliği yapar. Bu gezegen, Jüpiter’den yaklaşık 2.3 kat daha büyük kütleye sahiptir.
- İkizler burcunun iki parlak yıldızından biridir (diğeri Castor).
İlginç bilgiler:
- Yunan mitolojisinde Zeus ve Leda’nın oğlu olan Pollux’tan (Polydeukes) adını almıştır. Castor ve Pollux ikiz kardeşlerdir.
- Pollux, mitolojide ölümsüz, Castor ise ölümlü olarak tasvir edilir. Castor’un ölümünden sonra Pollux, ölümsüzlüğünün yarısını kardeşiyle paylaşarak ikisinin de yıldızı olarak gökyüzünde yer almalarını sağlamıştır.
Samanyolu Galaksisi – Arcturus
Yıldızın türü: Kızıl dev yıldız (K1.5 IIIpe)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 4. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. -0.04 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 36.7 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Turuncu-kırmızı renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 4290 K’dir (yaklaşık 4017 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 25.4 katı yarıçapa sahiptir, ancak kütlesi Güneş ile hemen hemen aynıdır.
Yaşı: Yaklaşık 7.1 milyar yaşındadır.
Takımyıldızı: Çoban (Boötes) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Güneş’ten yaklaşık 170 kat daha parlaktır.
- Çıplak gözle görülebilen en yaşlı yıldızlardan biridir.
- Hızlı bir şekilde hareket eder ve Samanyolu’ndaki diğer yıldızlara göre farklı bir yörünge izler.
İlginç bilgiler:
- Yunanca’da “ayı bekçisi” anlamına gelir.
- Büyük Kepçe’nin sapını takip ederek kolayca bulunabilir. “Arkı takip et, Arcturus’a ulaş” (Arc to Arcturus) şeklinde bir anımsatıcı ile bilinir.
- 1933 yılında Chicago Dünya Fuarı’nın açılışında Arcturus’un ışığı kullanılmıştır.
- Bazı Kızılderili kabileleri için önemli bir yıldızdır ve “Gökyüzünün Efendisi” olarak adlandırılır.
Samanyolu Galaksisi – Capella
Yıldızın türü: Dörtlü yıldız sistemi (iki çift yıldız):
- Capella Aa: Sarı dev yıldız (G8III)
- Capella Ab: Sarı dev yıldız (G0III)
- Capella H: Kırmızı cüce (M1V)
- Capella L: Kırmızı cüce (M1V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 6. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 0.08 kadirden bir yıldızdır (sistemin toplam parlaklığı).
Uzaklığı: Güneş sistemimize 42.9 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Çıplak gözle sarı renkte görünür. Ancak farklı türdeki yıldızlardan oluştuğu için her bir yıldızın farklı bir rengi ve sıcaklığı vardır:
- Capella Aa: Sarı, yaklaşık 5700 K (yaklaşık 5427 °C)
- Capella Ab: Sarı, yaklaşık 5900 K (yaklaşık 5627 °C)
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Capella Aa: Güneş’in yaklaşık 11.98 katı yarıçapa ve 2.568 katı kütleye sahiptir.
- Capella Ab: Güneş’in yaklaşık 8.83 katı yarıçapa ve 2.482 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 590 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Arabacı (Auriga) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Dörtlü yıldız sistemidir, iki çift yıldızdan oluşur.
- Çıplak gözle tek bir yıldız gibi görünür, ancak teleskopla bakıldığında çift yıldız olduğu anlaşılır.
İlginç bilgiler:
- Latince’de “küçük dişi keçi” anlamına gelir.
- Yunan mitolojisinde Zeus’u emziren keçi Amalthea ile ilişkilendirilir.
- Bazı kültürlerde “Çoban Yıldızı” olarak adlandırılır.
- Kış aylarında Kuzey Yarımküre’de gökyüzünde belirgin bir şekilde görülebilir.
Samanyolu Galaksisi – Alderamin
Yıldızın türü: Beyaz dev yıldız (A7IV-V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 30. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.0 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 48.8 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 7740 K’dir (yaklaşık 7467 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 2.3 katı yarıçapa ve 1.7 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 420 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Cepheus (Kral) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
- Yaklaşık 18.000 yıl sonra, Dünya’nın ekseninin devinimi nedeniyle, Kutup Yıldızı (Polaris) yerine Alderamin, Kuzey Kutbu’na en yakın yıldız olacaktır.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “sağ kol” anlamına gelen “al-dhirā’ al-yamīn” ifadesinden türetilmiştir.
- Cepheus takımyıldızında yer alan en parlak yıldızdır.
- Çin mitolojisinde “Beş Savaş Arabası”ndan biri olarak kabul edilir.
Samanyolu Galaksisi – Castor
Yıldızın türü: Altılı yıldız sistemi:
- Castor Aa: A-tipi anakol yıldızı (A1V)
- Castor Ab: Kırmızı cüce (M5V)
- Castor Ba: A-tipi anakol yıldızı (A2Vm)
- Castor Bb: Kırmızı cüce (M2V)
- Castor Ca: M-tipi anakol yıldızı (M0.5Ve)
- Castor Cb: M-tipi anakol yıldızı (M0.5Ve)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 24. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.93 kadirden bir yıldızdır (sistemin toplam parlaklığı).
Uzaklığı: Güneş sistemimize 51 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Çıplak gözle beyaz renkte görünür. Ancak farklı türdeki yıldızlardan oluştuğu için her bir yıldızın farklı bir rengi ve sıcaklığı vardır:
- Castor Aa ve Ba: Beyaz, yaklaşık 10,000 K (yaklaşık 9727 °C)
- Castor Ab ve Bb: Kırmızı, yaklaşık 3800 K (yaklaşık 3527 °C)
- Castor Ca ve Cb: Kırmızı, yaklaşık 3800 K (yaklaşık 3527 °C)
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Castor Aa: Güneş’in yaklaşık 2.4 katı yarıçapa ve 2.15 katı kütleye sahiptir.
- Castor Ba: Güneş’in yaklaşık 1.9 katı yarıçapa ve 1.71 katı kütleye sahiptir.
- Castor Ca ve Cb: Güneş’in yaklaşık %50’si yarıçapa ve %40’ı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 200 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: İkizler (Gemini) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Altılı yıldız sistemidir. İki ana yıldızın (Castor A ve Castor B) her biri birer spektroskopik çift yıldızdır ve bu iki çiftin yörüngesinde yer alan Castor C adında bir çift yıldız daha vardır.
- Çıplak gözle tek bir yıldız gibi görünür, ancak teleskopla bakıldığında çift yıldız olduğu ve daha güçlü teleskoplarla da altılı yıldız sistemi olduğu anlaşılabilir.
İlginç bilgiler:
- Yunan mitolojisinde Zeus ve Leda’nın oğulları olan Castor ve Pollux ikiz kardeşlerden biridir. Castor ölümlü, Pollux ise ölümsüzdür.
- İkizler burcunun iki parlak yıldızından biridir (diğeri Pollux).
Samanyolu Galaksisi – Aldebaran
Yıldızın türü: Turuncu dev yıldız (K5 III)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 14. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 0.87 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 65.23 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Turuncu-kırmızı renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 3910 K’dir (yaklaşık 3637 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 44.2 katı yarıçapa ve 1.16 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 6.4 milyar yaşındadır.
Takımyıldızı: Boğa (Taurus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Boğa’nın gözünü temsil eder.
- Güneş’ten yaklaşık 425 kat daha parlaktır.
- kadirden bir kırmızı cüce yoldaşı vardır.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “takip eden” anlamına gelir. Çünkü gökyüzünde Ülker yıldız kümesini takip eder gibi görünür.
- Eski çağlardan beri bilinen bir yıldızdır ve birçok kültürde önemli bir yere sahiptir.
- Pers mitolojisinde “Dört Kraliyet Yıldızı”ndan biridir.
- Hindistan’da “Rohini” adıyla bilinir ve Hindu astrolojisinde önemli bir yere sahiptir.
Samanyolu Galaksisi – Hamal
Yıldızın türü: Turuncu dev yıldız (K2 III)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 48. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.01 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 65.9 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Turuncu renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 4480 K’dir (yaklaşık 4207 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 14 katı yarıçapa ve 1.5 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 3.25 milyar yaşındadır.
Takımyıldızı: Koç (Aries) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Koç takımyıldızının en parlak yıldızıdır.
- Güneş’ten yaklaşık 91 kat daha parlaktır.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “kuzu” veya “koç” anlamına gelir.
- Antik çağlardan beri bilinen bir yıldızdır ve birçok kültürde önemli bir yere sahiptir.
- Pers mitolojisinde “Dört Kraliyet Yıldızı”ndan biridir.
- Bahar ekinoksunun başlangıcını işaret ettiği düşünülen bir yıldızdır.
Samanyolu Galaksisi – Regulus
Yıldızın türü: Dörtlü yıldız sistemi:
- Regulus A:
- Regulus Aa: Mavimsi beyaz anakol yıldızı (B7V)
- Regulus Ab: Muhtemelen beyaz cüce (henüz doğrudan gözlemlenmedi)
- Regulus B: Ana kol yıldızı (K2V)
- Regulus C: Ana kol yıldızı (M4V)
- Regulus D: (henüz doğrulanmadı)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 21. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.35 kadirden bir yıldızdır (sistemin toplam parlaklığı).
Uzaklığı: Güneş sistemimize 79.3 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Çıplak gözle mavimsi beyaz renkte görünür. Ancak, farklı türdeki yıldızlardan oluştuğu için her bir yıldızın farklı bir rengi ve sıcaklığı vardır:
- Regulus Aa: Mavimsi beyaz, yaklaşık 12.000 K (yaklaşık 11.727 °C)
- Regulus B: Turuncu, yaklaşık 5.000 K (yaklaşık 4.727 °C)
- Regulus C: Kırmızı, yaklaşık 3.500 K (yaklaşık 3.227 °C)
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Regulus Aa: Güneş’in yaklaşık 3.5 katı yarıçapa ve 3.8 katı kütleye sahiptir.
- Regulus B: Güneş’in yaklaşık %70’i kadar yarıçapa ve %80’i kadar kütleye sahiptir.
- Regulus C: Güneş’in yaklaşık %20’si kadar yarıçapa ve %30’u kadar kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 1 milyar yaşındadır.
Takımyıldızı: Aslan (Leo) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Dörtlü yıldız sistemidir, iki ana bileşen (Regulus A ve Regulus BC) daha yakındır ve birbirlerinin etrafında dönerler.
- Regulus A, çok hızlı dönen bir yıldızdır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
- Aslan’ın kalbini temsil eder.
İlginç bilgiler:
- Latince’de “küçük kral” veya “prens” anlamına gelir.
- Antik çağlardan beri bilinen ve önemli bir yıldızdır.
- Pers mitolojisinde “Dört Kraliyet Yıldızı”ndan biridir.
- Bahar ekinoksunun başlangıcını işaret ettiği düşünülen bir yıldızdır.
Samanyolu Galaksisi – Diphda
Yıldızın türü: Dev yıldız (G9.5 III)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 82. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.04 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 96.3 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Sarı-turuncu renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 5087 K’dir (yaklaşık 4814 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 17 katı yarıçapa ve 2.8 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 1 milyar yaşındadır.
Takımyıldızı: Balina (Cetus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Balina takımyıldızının en parlak yıldızıdır.
- Güneş’ten yaklaşık 145 kat daha parlaktır.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmiş ve helyum yakmaya başlamış bir yıldızdır.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “balinanın ikinci kuyruğu” anlamına gelen “Dhanab al-Qaiṭos al-Thānī” ifadesinden türetilmiştir.
- Çin mitolojisinde “Cennetin Kapısı” olarak bilinir.
- Denizciler tarafından navigasyon için kullanılan önemli bir yıldızdır.
Samanyolu Galaksisi – Sabik (Eta Ophiuchi)
Yıldızın türü: Çift yıldız sistemi:
- Sabik A: Beyaz dev yıldız (A1IV)
- Sabik B: Beyaz anakol yıldızı (A2V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 60. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.43 kadirden bir yıldızdır (sistemin toplam parlaklığı).
Uzaklığı: Güneş sistemimize 84.2 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Çıplak gözle mavi-beyaz renkte görünür. Ancak, farklı türdeki yıldızlardan oluştuğu için her bir yıldızın farklı bir rengi ve sıcaklığı vardır:
- Sabik A: Beyaz, yaklaşık 9200 K (yaklaşık 8927 °C)
- Sabik B: Beyaz, yaklaşık 9000 K (yaklaşık 8727 °C)
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Sabik A: Güneş’in yaklaşık 6.8 katı yarıçapa ve 5.5 katı kütleye sahiptir.
- Sabik B: Güneş’in yaklaşık 2.5 katı yarıçapa ve 2.0 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 300 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Yılancı (Ophiuchus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Çift yıldız sistemidir. İki yıldız birbirlerinin etrafında 88 yıllık bir süreyle dönerler.
- Her iki yıldız da hızlı dönen yıldızlardır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptirler.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “önceki” veya “önde gelen” anlamına gelir.
- Yılancı takımyıldızının başını temsil eder.
- Çin mitolojisinde “Cennetin Sütunu” olarak bilinir.
Samanyolu Galaksisi – Alpheratz
Yıldızın türü: Çift yıldız sistemi:
- Alpheratz Aa: Civa-Mangan yıldızı (B8IVpMnHg)
- Alpheratz B: Anakol yıldızı (A3V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 54. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.06 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 97 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 13.800 K’dir (yaklaşık 13.527 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Alpheratz Aa: Güneş’in yaklaşık 3.6 katı yarıçapa ve 3.8 katı kütleye sahiptir.
- Alpheratz B: Güneş’in yaklaşık 1.8 katı yarıçapa ve 2 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 60 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Andromeda takımyıldızında yer alır. Pegasus takımyıldızının bir köşesinde yer alır ve aynı zamanda Pegasus Meydanı’nın bir parçasıdır.
Özellikleri:
- Çift yıldız sistemidir.
- Alpheratz Aa, cıva ve mangan açısından zengin bir yıldızdır. Bu nedenle, tayfında bu elementlerin güçlü çizgileri görülür.
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “atın göbeği” anlamına gelen “al-surrat al-faras” ifadesinden türetilmiştir.
- Andromeda takımyıldızında yer alan en parlak yıldızdır.
- Bazı eski haritalarda Pegasus takımyıldızının bir parçası olarak gösterilir.
- Geleneksel olarak navigasyon için kullanılan önemli bir yıldızdır.
Samanyolu Galaksisi – Algol (Beta Persei)
Yıldızın türü: Üçlü yıldız sistemi: * Algol A: Mavimsi beyaz anakol yıldızı (B8V) * Algol B: Turuncu altdev yıldız (K0IV) * Algol C: Anakol yıldızı (A5V)
Görünen parlaklığı: Değişen yıldızdır. Parlaklığı 2.12 kadirden 3.39 kadire kadar değişir ve bu değişim çıplak gözle fark edilebilir.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 92.8 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Çıplak gözle mavimsi beyaz renkte görünür, ancak parlaklığı değiştiğinde rengi de değişebilir. Sistemdeki her yıldızın farklı bir rengi ve sıcaklığı vardır: * Algol A: Mavimsi beyaz, yaklaşık 12.500 K (yaklaşık 12.227 °C) * Algol B: Turuncu, yaklaşık 4.800 K (yaklaşık 4.527 °C) * Algol C: Beyaz, yaklaşık 8.000 K (yaklaşık 7.727 °C)
Boyut (yarıçap ve kütle): * Algol A: Güneş’in yaklaşık 3.5 katı yarıçapa ve 3.6 katı kütleye sahiptir. * Algol B: Güneş’in yaklaşık 3.7 katı yarıçapa ve 1.7 katı kütleye sahiptir. * Algol C: Güneş’in yaklaşık 1.7 katı yarıçapa ve 1.6 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 300 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Kahraman (Perseus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Örtülü üçlü yıldız sistemidir. Algol A ve Algol B birbirlerinin etrafında çok yakın bir yörüngede dönerler ve Algol B, düzenli aralıklarla Algol A’nın önünden geçerek onun ışığını kısmen engeller. Bu nedenle Algol’un parlaklığı değişkenlik gösterir.
- En bilinen örten değişen yıldızdır ve bu tür yıldızlara “Algol tipi değişen yıldızlar” denir.
- Algol paradoksu olarak bilinen bir durum vardır: Algol B, Algol A’dan daha büyük bir yıldıza dönüşmüş olmasına rağmen, Algol A daha fazla kütleye sahiptir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “şeytanın başı” anlamına gelen “ra’s al-ghūl” ifadesinden türetilmiştir.
- Eski çağlarda uğursuz bir yıldız olarak kabul edilirdi ve Yunan mitolojisinde Gorgon Medusa’nın kesik başıyla ilişkilendirilirdi.
- Parlaklığındaki değişimler, eski gökbilimciler tarafından fark edilmişti.
Samanyolu Galaksisi – Alnair (Alpha Gruis)
Yıldızın türü: Mavimsi beyaz altdev yıldız (B6 V-IV)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 30. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.73 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 101.37 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 13.500 K’dir (yaklaşık 13.227 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 4.5 katı yarıçapa ve 5.1 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 100 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Turna (Grus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Turna takımyıldızındaki en parlak yıldızdır.
- Çift yıldız olabileceği düşünülmektedir, ancak henüz kesin olarak kanıtlanmamıştır.
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “parlak” anlamına gelen “al-nayyir” kelimesinden türetilmiştir.
- Güney yarımkürede yer alan bir yıldızdır ve Türkiye’den yaz aylarında görülebilir.
- Çin mitolojisinde “Cennetin Nehri” olarak bilinir.
Samanyolu Galaksisi – Edasich (Iota Draconis)
Yıldızın türü: Turuncu dev yıldız (K2 III)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir. 3.29 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 101.2 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Turuncu renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 4545 K’dir (yaklaşık 4272 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 12 katı yarıçapa ve 1.82 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 1.15 milyar yaşındadır.
Takımyıldızı: Ejderha (Draco) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Çevresinde Hypatia adında bir gezegen keşfedilmiştir. Bu gezegen, Jüpiter’den yaklaşık 8.8 kat daha büyük kütleye sahiptir.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmiş ve helyum yakmaya başlamış bir yıldızdır.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “erkek sırtlan” anlamına gelen bir kelimeden türetilmiştir.
- Ejderha takımyıldızında yer alan en parlak yıldızlardan biridir.
- Kuzey yarımkürede yıl boyunca görülebilir.
Samanyolu Galaksisi – Kochab (Beta Ursae Minoris)
Yıldızın türü: Turuncu dev yıldız (K4 III)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 57. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.08 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 130.9 ışık yılı (veya bazı kaynaklara göre 126.41 ışık yılı) uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Turuncu renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 4,126 K’dir (yaklaşık 3,853 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 42 katı yarıçapa ve 2 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 2.95 milyar yaşındadır.
Takımyıldızı: Küçük Ayı (Ursa Minor) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Küçük Ayı takımyıldızındaki en parlak ikinci yıldızdır (Polaris’ten sonra).
- Güneş’ten yaklaşık 190 kat daha parlaktır.
- Beta Ursae Minoris b adında doğrulanmış bir ötegezegene ev sahipliği yapar. Bu gezegen, Jüpiter’den en az 6 kat daha büyük kütleye sahiptir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “yıldız” anlamına gelen “Al Kaukab” kelimesinden türetilmiştir.
- M.Ö. 1500 ile M.S. 500 yılları arasında, Dünya’nın ekseninin devinimi nedeniyle, Kochab ve Pherkad yıldızları birlikte Kutup Yıldızı rolünü üstlenmişlerdir. Bu nedenle “Kutup Muhafızları” olarak da adlandırılırlar.
- Bazı Kızılderili kabileleri için önemli bir yıldızdır ve “Gökyüzünün Efendisi” olarak adlandırılır.
Samanyolu Galaksisi – Kaus Australis (Epsilon Sagittarii)
Yıldızın türü: Çift yıldız sistemi:
- Kaus Australis A: Mavi-beyaz dev yıldız (B9.5 III)
- Kaus Australis B: Bilinmiyor (henüz doğrudan gözlemlenmedi)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki Yay takımyıldızının en parlak yıldızıdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.85 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 143 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 11,200 K’dir (yaklaşık 10,927 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Kaus Australis A: Güneş’in yaklaşık 5 katı yarıçapa ve 5 katı kütleye sahiptir.
- Kaus Australis B: Bilinmiyor.
Yaşı: Yaklaşık 150 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Yay (Sagittarius) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Yay takımyıldızındaki “Çaydanlık” asterizminin güney kısmını oluşturan yıldızlardan biridir.
- Arapça kökenli olan adı “yayın güney kısmı” anlamına gelir.
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
İlginç bilgiler:
- Çin mitolojisinde “Cennetin Kapısı” olarak bilinir.
- Çıplak gözle tek bir yıldız gibi görünür, ancak büyük teleskoplarla yapılan gözlemlerle çift yıldız olduğu anlaşılmıştır.
- Kaus Australis B yıldızı, doğrudan gözlemlenememiş olmasına rağmen, spektroskopik analizlerle varlığı tespit edilmiştir.
Samanyolu Galaksisi – Gienah (Gamma Corvi)
Yıldızın türü: Çift yıldız sistemi:
- Gienah A: Mavi-beyaz dev yıldız (B8III)
- Gienah B: Sönük yıldız (muhtemelen beyaz cüce)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.59 kadirden bir yıldızdır (sistemin toplam parlaklığı).
Uzaklığı: Güneş sistemimize 165 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 11,680 K’dir (yaklaşık 11,407 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Gienah A: Güneş’in yaklaşık 4.2 katı yarıçapa ve 4.2 katı kütleye sahiptir.
- Gienah B: Kesin bilgiler mevcut değil.
Yaşı: Yaklaşık 160 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Karga (Corvus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Karga takımyıldızındaki en parlak yıldızdır.
- Çift yıldız sistemidir, ancak bileşenleri birbirine çok yakın olduğu için teleskopla ayırt etmek zordur.
- Gienah A, hızlı dönen bir yıldızdır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “kanat” anlamına gelen “al-janāḥ al-ghirāb al-yaman” ifadesinden türetilmiştir.
- Bazı astrolojik yorumlarda şans ve başarı ile ilişkilendirilir.
- Bazı kültürlerde “Cennetin Kapısı” olarak da adlandırılır.
Samanyolu Galaksisi – Peacock (Alpha Pavonis)
Yıldızın türü: Spektroskopik çift yıldız:
- Peacock A: Mavimsi beyaz altdev yıldız (B2 IV)
- Peacock B: Spektral tip bilinmeyen daha sönük bir yıldız
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 43. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.91 kadirden bir yıldızdır (sistemin toplam parlaklığı).
Uzaklığı: Güneş sistemimize 180 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 22,400 K’dir (yaklaşık 22,127 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Peacock A: Güneş’in yaklaşık 6 katı yarıçapa ve 5.7 katı kütleye sahiptir.
- Peacock B: Kesin bilgiler mevcut değil.
Yaşı: Yaklaşık 100 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Tavus (Pavo) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Tavus takımyıldızının en parlak yıldızıdır.
- Spektroskopik çift yıldızdır, yani bileşenleri birbirine çok yakın olduğu için teleskopla ayırt edilemezler.
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
İlginç bilgiler:
- Adını, Tavus (Pavo) takımyıldızının en parlak yıldızı olmasından dolayı almıştır.
- 1937’de İngiliz Kraliyet Donanması’nın yayınladığı “His Majesty’s Nautical Almanac Office” tarafından bu isimle anılmaya başlanmıştır.
Samanyolu Galaksisi – Scheat (Beta Pegasi)
Yıldızın türü: Kırmızı dev yıldız (M2.3 II-III)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.42 kadirden bir yıldızdır. Ancak, parlaklığı 2.31 ile 2.74 kadir arasında değişen bir yarıdüzenli değişen yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 199 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Kırmızı-turuncu renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 3700 K’dir (yaklaşık 3427 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 95 katı yarıçapa ve 2.1 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 200 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Kanatlı At (Pegasus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Kanatlı At’ın (Pegasus) gövdesini oluşturan Büyük Kare asterizminin bir köşesini oluşturur.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmiş ve helyum yakmaya başlamış bir yıldızdır.
- Yarıdüzenli değişen bir yıldızdır, yani parlaklığı düzensiz aralıklarla değişir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “bacak” veya “incik kemiği” anlamına gelen “as-sāq” kelimesinden türetilmiştir.
- Çin mitolojisinde “Ordugâh” adlı bir takımyıldızın bir parçasıdır.
- Bazı kaynaklarda, yıldızın adı “Markab” ile karıştırılmıştır.
Samanyolu Galaksisi – Mirach (Beta Andromedae)
Yıldızın türü: Kırmızı dev yıldız (M0 III)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.06 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 197 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Kırmızı-turuncu renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 3842 K’dir (yaklaşık 3569 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 80 katı yarıçapa ve 3 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 300 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Andromeda takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Andromeda takımyıldızındaki en parlak yıldızlardan biridir.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmiş ve helyum yakmaya başlamış bir yıldızdır.
- Mirach’ın Geist (ghost) olarak adlandırılan bir bulutsu ile ilişkili olduğu düşünülmektedir, ancak bu bulutsunun doğrudan Mirach ile bağlantılı olup olmadığı belirsizdir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “kuşak” anlamına gelen “mi’zar” kelimesinden türetilmiştir.
- Andromeda takımyıldızında, Andromeda Galaksisi’ne giden yolu bulmak için kullanılan bir referans noktasıdır.
- Bazı kaynaklarda, yıldızın adı “Mirak” veya “Merak” olarak da geçer.
Samanyolu Galaksisi – Menkar (Alpha Ceti)
Yıldızın türü: Kırmızı dev yıldız (M1.5IIIa)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.54 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 249 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Kırmızı-turuncu renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 3795 K’dir (yaklaşık 3522 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 89 katı yarıçapa ve 2.3 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 4 milyar yaşındadır.
Takımyıldızı: Balina (Cetus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Balina takımyıldızının en parlak ikinci yıldızıdır (Diphda’dan sonra).
- Güneş’ten yaklaşık 1455 kat daha parlaktır.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmiş ve helyum yakmaya başlamış bir yıldızdır.
- Değişen bir yıldızdır, ancak parlaklık değişimleri çok küçük olduğu için çıplak gözle fark edilmez.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “burun deliği” anlamına gelen “Menkhar” kelimesinden türetilmiştir.
- Eski Arap gökbilimciler tarafından “Al Kaff al Jidhmah” (Kesik El) olarak da adlandırılmıştır.
- Çin mitolojisinde “Tian Cang” (Cennet Ambarı) olarak bilinir.
Samanyolu Galaksisi – Nunki (Sigma Sagittarii)
Yıldızın türü: Mavimsi-beyaz anakol yıldızı (B2.5V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 49. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.02 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 224.21 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 18,890 K’dir (yaklaşık 18,617 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 4.5 katı yarıçapa ve 7.8 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 31.4 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Yay (Sagittarius) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Yay takımyıldızındaki “Çaydanlık” asterizminin kulbunun üst kısmını oluşturan yıldızdır.
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve ekvator bölgesinde önemli ölçüde genişlemiştir.
- Tayfında helyum elementinin güçlü çizgileri görülür.
İlginç bilgiler:
- Adı, antik Asur veya Babil kökenlidir ve anlamı bilinmemektedir.
- Yay takımyıldızında yer alan en parlak ikinci yıldızdır (Kaus Australis’ten sonra).
- Bazı kaynaklarda, yıldızın adı “Sadira” veya “Pelagus” olarak da geçer.
Samanyolu Galaksisi – Schedar (Alpha Cassiopeiae)
Yıldızın türü: Turuncu dev yıldız (K0 IIIa)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir. Kraliçe (Cassiopeia) takımyıldızının en parlak yıldızıdır (veya bazı kaynaklara göre ikinci en parlak). 2.24 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 228 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Turuncu renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 4,530 K’dir (yaklaşık 4,257 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 42 katı yarıçapa ve 4-5 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 100-200 milyon yaşındadır. Zamanının çoğunu mavi-beyaz B-tipi anakol yıldızı olarak geçirdiği düşünülmektedir.
Takımyıldızı: Kraliçe (Cassiopeia) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Kraliçe takımyıldızının “W” şeklindeki asterizminin ortasındaki yıldızdır.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmiş ve helyum yakmaya başlamış bir yıldızdır.
- Güneş’ten yaklaşık 676 kat daha parlaktır.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “göğüs” anlamına gelen “şadr” kelimesinden türetilmiştir.
- Eski çağlardan beri bilinen bir yıldızdır ve birçok kültürde önemli bir yere sahiptir.
- Çin mitolojisinde “Wang Liang” olarak bilinir ve bir arabacıyı temsil eder.
Samanyolu Galaksisi – Bellatrix (Gamma Orionis)
Yıldızın türü: Mavimsi beyaz dev yıldız (B2 III)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 27. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.64 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 240 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 21,500 K’dir (yaklaşık 21,227 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 5.75 katı yarıçapa ve 8.4 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 21.3 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Avcı (Orion) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Avcı takımyıldızının sol omzunu temsil eder.
- Güneş’ten yaklaşık 6400 kat daha parlaktır.
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve ekvator bölgesinde genişlemiştir.
İlginç bilgiler:
- Latince’de “kadın savaşçı” anlamına gelir.
- Arapça’da “dev” anlamına gelen “Al Najīd” olarak da bilinir.
- Eski Arap gökbilimcileri tarafından “Al ʽUzza” adıyla anılırdı.
Samanyolu Galaksisi – Spica (Alpha Virginis)
Yıldızın türü: Spektroskopik çift yıldız:
- Spica A: Mavimsi beyaz dev yıldız (B1 III-IV)
- Spica B: Mavimsi beyaz anakol yıldızı (B2 V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 16. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 0.98 kadirden bir yıldızdır. Ancak, parlaklığı 0.95 ile 1.04 kadir arasında değişen bir Beta Cephei tipi değişen yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 260 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 22,400 K (Spica A) ve 18,500 K (Spica B) civarındadır.
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Spica A: Güneş’in yaklaşık 7.4 katı yarıçapa ve 11 katı kütleye sahiptir.
- Spica B: Güneş’in yaklaşık 3.6 katı yarıçapa ve 7 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 12.5 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Başak (Virgo) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Başak takımyıldızının en parlak yıldızıdır.
- Spektroskopik çift yıldızdır, yani bileşenleri birbirine çok yakın olduğu için teleskopla ayırt edilemezler.
- Her iki yıldız da hızlı dönen yıldızlardır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptirler.
- Beta Cephei tipi değişen bir yıldızdır, yani parlaklığı düzenli olarak hafifçe değişir.
İlginç bilgiler:
- Latince’de “başak” anlamına gelir ve Başak takımyıldızının elinde tuttuğu buğday başağını temsil eder.
- Antik Yunan’da, Spica’nın ilkbahar ekinoksunun başlangıcını işaret ettiği düşünülürdü.
- Bazı kültürlerde, Spica bereket tanrıçası Demeter ile ilişkilendirilir.
Samanyolu Galaksisi – Sargas (Theta Scorpii)
Yıldızın türü: Çift yıldız sistemi:
- Sargas A: Sarı-beyaz parlak dev yıldız (F1 II)
- Sargas B: Spektral tipi bilinmeyen daha sönük bir yıldız
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 39. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.87 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 272 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Sarı-beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 7,200 K’dir (yaklaşık 6,927 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Sargas A: Güneş’in yaklaşık 26 katı yarıçapa ve 10 katı kütleye sahiptir.
- Sargas B: Kesin bilgiler mevcut değil.
Yaşı: Yaklaşık 11 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Akrep (Scorpius) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Akrep takımyıldızındaki en parlak üçüncü yıldızdır.
- Çift yıldız sistemidir.
- Sargas A, hızlı dönen bir yıldızdır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
İlginç bilgiler:
- Adı Sümerce kökenlidir ve anlamı bilinmemektedir.
- Güney yarımkürede yer alan bir yıldızdır ve kuzey enlemlerinde düşük irtifada gözlemlenir.
- Bazı kaynaklarda, yıldızın adı “Sargas” yerine “Theta Scorpii” olarak geçer.
Samanyolu Galaksisi – Canopus (Alpha Carinae)
Yıldızın türü: Beyaz-sarı süperdev yıldız (F0 Ia)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak ikinci yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. -0.72 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 309 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Beyaz-sarı renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 7,350 K’dir (yaklaşık 7,077 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 65 katı yarıçapa ve 8-9 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 30 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Karina (Carina) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Karina takımyıldızının en parlak yıldızıdır.
- Güneş’ten yaklaşık 15,000 kat daha parlaktır.
- Çekirdeğinde helyum füzyonu gerçekleşmektedir.
İlginç bilgiler:
- Yunan mitolojisinde, Sparta Kralı Menelaus’un gemisi Argo’nun kaptanı olan Canopus’tan adını alır.
- Bazı antik kültürlerde navigasyon için önemli bir yıldız olarak kullanılmıştır.
- Güney yarımküredeki gözlemciler için önemli bir yıldızdır ve genellikle navigasyon için referans noktası olarak kullanılır.
Samanyolu Galaksisi – Polaris Australis (Sigma Octantis)
Yıldızın türü: Sarı-beyaz dev yıldız (F0 III)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle güçlükle görülebilir. 5.47 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 280 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Sarı-beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 7246 K’dir (yaklaşık 6973 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 2.6 katı yarıçapa ve 2 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 294 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Sekizlik (Octans) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Güney gök kutbuna en yakın yıldızdır, ancak Polaris (Kutup Yıldızı) kadar parlak olmadığı için çıplak gözle seçilmesi zordur.
- Değişen bir yıldızdır, Delta Scuti tipi olarak sınıflandırılır. Parlaklığı 2.3 saatlik bir periyotla 0.03 kadir kadar değişir.
İlginç bilgiler:
- “Polaris Australis” ismi, Latince “Güney’in Kutup Yıldızı” anlamına gelir.
- Güney yarımkürede navigasyon için kullanılan bir referans noktasıdır, ancak Polaris kadar parlak olmadığı için kullanımı daha zordur.
Samanyolu Galaksisi – Almach (Gamma Andromedae)
Yıldızın türü: Dörtlü yıldız sistemi:
- Almach A (Gamma1 Andromedae): Turuncu parlak dev yıldız (K3 IIb)
- Almach B (Gamma2 Andromedae): Mavimsi beyaz anakol yıldızı (B9.5 V)
- Almach C (Gamma2 Andromedae B): Soluk mavi anakol yıldızı (A0 V)
- Almach D (Gamma2 Andromedae C): Soluk mavi anakol yıldızı (A0 V)
Görünen parlaklığı: Çıplak gözle tek bir yıldız gibi görünür, ancak aslında dört yıldızdan oluşan bir sistemdir. Toplam görünen parlaklığı 2.10 kadirdir.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 350 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Almach A turuncu renkte parlar, Almach B ise mavimsi beyaz renktedir.
- Almach A: Yaklaşık 4,500 K (yaklaşık 4,227 °C)
- Almach B: Yaklaşık 10,000 K (yaklaşık 9,727 °C)
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Almach A: Güneş’in yaklaşık 80 katı yarıçapa ve 4 katı kütleye sahiptir.
- Almach B: Güneş’in yaklaşık 2.7 katı yarıçapa ve 3.3 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 350 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Andromeda takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Dörtlü yıldız sistemidir. Almach A ve Almach B, birbirlerinin etrafında 63.7 yıllık bir süreyle dönerler. Almach B’nin kendisi de Almach C ve Almach D adında iki yıldızdan oluşan bir çift yıldızdır.
- Almach A, ömrünün sonlarına yaklaşan bir yıldızdır ve sonunda bir beyaz cüceye dönüşecektir.
İlginç bilgiler:
- Almach, Arapça’da “vaşak” veya “çöl vaşağı” anlamına gelir.
- Çıplak gözle bakıldığında turuncu ve mavi renk kontrastıyla göz alıcı bir çift yıldız olarak görünür.
- Amatör astronomlar için popüler bir hedeftir.
Samanyolu Galaksisi – Sulaphat (Gamma Lyrae)
Yıldızın türü: Mavimsi beyaz dev yıldız (B9 III)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir. 3.24 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 620 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 10,000 K’dir (yaklaşık 9,727 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 15 katı yarıçapa ve 5.7 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 100 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Çalgı (Lyra) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Çalgı takımyıldızındaki en parlak ikinci yıldızdır (Vega’dan sonra).
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
- Bazı kaynaklarda spektroskopik çift yıldız olarak listelenmesine rağmen, günümüzde tek bir yıldız olduğu düşünülmektedir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “kaplumbağa” anlamına gelen “al-sulḥafāt” kelimesinden türetilmiştir. Bu isim, Çalgı takımyıldızının mitolojik kökenine atıfta bulunur.
- Çalgı takımyıldızındaki diğer parlak yıldızlarla birlikte, mitolojik ozan Orpheus’un çalgısını temsil eder.
- Kuzey yarımkürede yaz aylarında gökyüzünde kolayca görülebilir.
Samanyolu Galaksisi Simülasyonu- Adhara (Epsilon Canis Majoris)
Yıldızın türü: İkili yıldız sistemi:
- Adhara A: Mavimsi-beyaz dev yıldız (B2 II)
- Adhara B: Mavimsi-beyaz anakol yıldızı (B2 V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 22. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.50 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 430 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi-beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 25,000 K’dir (yaklaşık 24,727 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Adhara A: Güneş’in yaklaşık 12.4 katı yarıçapa ve 11.8 katı kütleye sahiptir.
- Adhara B: Güneş’in yaklaşık 7.5 katı yarıçapa ve 8.7 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 22.5 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Büyük Köpek (Canis Major) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Büyük Köpek takımyıldızındaki en parlak ikinci yıldızdır (Sirius’tan sonra).
- İkili yıldız sistemidir, ancak bileşenleri birbirine çok yakın olduğu için teleskopla ayırt etmek zordur.
- Her iki yıldız da hızlı dönen yıldızlardır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptirler.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “bakireler” anlamına gelen “el-ʿaðārā” kelimesinden türetilmiştir.
- Yaklaşık 4.7 milyon yıl önce, Güneş’e çok daha yakın olduğu için gökyüzündeki en parlak yıldızdı.
- Bazı kültürlerde “Cennetin Nehri” olarak bilinir.
Samanyolu Galaksisi – Polaris (North Star)
Yıldızın türü: Üçlü yıldız sistemi:
- Polaris Aa: Sarı süperdev yıldız (F7Ib-II)
- Polaris Ab: Ana kol yıldızı (F6V)
- Polaris B: Ana kol yıldızı (F3V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 48. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.97 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 433 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Sarı renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 6015 K’dir (yaklaşık 5742 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Polaris Aa: Güneş’in yaklaşık 46 katı yarıçapa ve 5.4 katı kütleye sahiptir.
- Polaris Ab: Güneş’in yaklaşık 1.5 katı yarıçapa ve 1.26 katı kütleye sahiptir.
- Polaris B: Güneş’in yaklaşık 1.39 katı yarıçapa ve 1.39 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 70 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Küçük Ayı (Ursa Minor) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Kuzey gök kutbuna en yakın yıldız olduğu için Kuzey Yıldızı olarak bilinir.
- Cepheid değişkeni bir yıldızdır, yani parlaklığı düzenli olarak değişir. Ancak parlaklık değişimleri oldukça küçüktür (0.03 kadir) ve çıplak gözle fark edilmesi zordur.
İlginç bilgiler:
- Polaris, aslında göksel kutup noktasına tam olarak denk gelmez. Ancak, diğer yıldızlara göre konumu neredeyse sabit kaldığı için navigasyon için önemli bir referans noktası olarak kullanılmıştır.
- Dünya’nın ekseninin devinimi nedeniyle, Polaris yaklaşık 25,770 yıl sonra kuzey gök kutbuna en yakın yıldız olmayacak ve yerine başka bir yıldız geçecektir.
- Yunan mitolojisinde Fenike Kralı Agenor’un kızı ve Kadmos’un kız kardeşi olan Phoenice ile ilişkilendirilir.
Samanyolu Galaksisi – Antares (Alpha Scorpii)
Yıldızın türü: İkili yıldız sistemi:
- Antares A: Kırmızı süperdev yıldız (M1.5Iab-Ib)
- Antares B: Mavimsi-beyaz anakol yıldızı (B2.5V)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 15. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. Ortalama 0.96 kadirden bir yıldızdır, ancak yarı düzenli değişken olduğu için parlaklığı 0.6 ile 1.6 kadir arasında değişebilir.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 550 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Kırmızı renkte parlar. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 3,400 K’dir (yaklaşık 3,127 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Antares A: Güneş’in yaklaşık 883 katı yarıçapa ve 12 katı kütleye sahiptir.
- Antares B: Güneş’in yaklaşık 7 katı yarıçapa ve 10 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 11 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Akrep (Scorpius) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Akrep takımyıldızının en parlak yıldızı ve “kalbi” olarak kabul edilir.
- İkili yıldız sistemidir.
- Antares A, ömrünün sonlarına yaklaşan bir yıldızdır ve birkaç milyon yıl içinde bir süpernova patlamasıyla yok olması beklenmektedir.
İlginç bilgiler:
- Adı, Yunanca’da “Mars’a rakip” veya “Mars’a benzer” anlamına gelir. Bu, yıldızın kırmızı renginin Mars gezegeninin rengine benzemesinden kaynaklanır.
- Antik Mısır’da önemli bir yıldızdı ve bazı tapınakların yönü Antares’e göre belirlenirdi.
- Çin mitolojisinde “Ateş Yıldızı” olarak bilinir.
Samanyolu Galaksisi – Mirfak (Alpha Persei)
Yıldızın türü: Beyaz-sarı süperdev yıldız (F5 Ib)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 35. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.79 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 590 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Beyaz-sarı renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 6,180 K’dir (yaklaşık 5,907 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 62 katı yarıçapa ve 8-11 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 50 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Kahraman (Perseus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Kahraman takımyıldızının en parlak yıldızıdır.
- Alpha Persei Kümesi olarak bilinen bir açık yıldız kümesinin merkezinde yer alır.
- Güneş’ten yaklaşık 5,000 kat daha parlaktır.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmiş ve helyum yakmaya başlamış bir yıldızdır.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “dirsek” anlamına gelir ve Kahraman’ın dirseğini temsil eder.
- Çin mitolojisinde “Rol Yıldızı” olarak bilinir.
- Bazı Kızılderili kabileleri için önemli bir yıldızdır ve “Gökyüzünün Efendisi” olarak adlandırılır.
Samanyolu Galaksisi – Avior (Epsilon Carinae)
Yıldızın türü: İkili yıldız sistemi:
- Avior A: Turuncu parlak dev yıldız (K3 III)
- Avior B: Spektral tipi bilinmeyen daha sönük bir yıldız
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 36. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.86 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 630 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Turuncu renkte parlar. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 4,100 K’dir (yaklaşık 3,827 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Avior A: Güneş’in yaklaşık 140 katı yarıçapa ve 10 katı kütleye sahiptir.
- Avior B: Kesin bilgiler mevcut değil.
Yaşı: Yaklaşık 37.8 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Karina (Carina) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Karina takımyıldızındaki en parlak üçüncü yıldızdır (Canopus ve Miaplacidus’tan sonra).
- Çift yıldız sistemidir, ancak bileşenleri birbirine çok yakın olduğu için teleskopla ayırt etmek zordur.
- Avior A, yavaşça değişen bir yıldızdır ve parlaklığı 0.1 kadir kadar değişebilir.
İlginç bilgiler:
- Adı, 1930’larda İngiliz Kraliyet Donanması’nın yayınladığı “The Air Almanac” adlı hava navigasyon almanakında kullanılmaya başlanmıştır.
- Avior’un kökeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, bazı kaynaklara göre İbranice’de “baba” anlamına gelen “avi” kelimesinden türetilmiş olabileceği düşünülmektedir.
- Güney yarımkürede yer alan bir yıldızdır ve kuzey enlemlerinde düşük irtifada gözlemlenir.
Samanyolu Galaksisi – Betelgeuse (Alpha Orionis)
Yıldızın türü: Kırmızı süperdev yıldız (M1-2 Ia-ab)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 9. veya 10. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 0.42 ile 1.3 kadir arasında değişen bir yarı-düzenli değişen yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 642.5 ışık yılı uzaklıkta yer alır (son ölçümlere göre).
Renk ve sıcaklık: Kırmızı-turuncu renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 3,600 K’dir (yaklaşık 3,327 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 764 ila 1021 katı yarıçapa ve 16.5-19 katı kütleye sahip olduğu tahmin edilmektedir.
Yaşı: Yaklaşık 8-8.5 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Avcı (Orion) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Avcı takımyıldızının sağ omzunu (ya da Dünya’dan bakıldığında sol omzunu) temsil eder.
- Güneş’ten yaklaşık 100,000 kat daha parlaktır.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmiş ve helyum yakmaya başlamış bir yıldızdır.
- Son derece büyük bir yıldızdır ve Güneş’in yerinde olsaydı, yüzeyi neredeyse Jüpiter’in yörüngesine kadar uzanırdı.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “el-cevze’nin eli” veya “orta kısım” anlamına gelen “yad al-jawzā'” ifadesinden türetilmiştir.
- Betelgeuse, ömrünün sonlarına yaklaşan bir yıldızdır ve yakın gelecekte (astronomik ölçekte) bir süpernova patlamasıyla yok olması beklenmektedir. Bu patlama, Dünya’dan gündüzleri bile görülebilecek kadar parlak olabilir.
- 2019-2020 yıllarında Betelgeuse, beklenmedik bir şekilde parlaklığını kaybetti ve bu durum süpernova patlaması ihtimalini gündeme getirdi. Ancak daha sonra toparlandı ve parlaklığı normale döndü.
Samanyolu Galaksisi – Saiph (Kappa Orionis)
Yıldızın türü: Mavimsi-beyaz süperdev yıldız (B0.5 Ia)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir. Avcı (Orion) takımyıldızının altıncı en parlak yıldızıdır. 2.07 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 724 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi-beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 26,500 K’dir (yaklaşık 26,227 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 11 katı yarıçapa ve 15.5 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 11 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Avcı (Orion) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Avcı takımyıldızının sağ ayağını (ya da Dünya’dan bakıldığında sol ayağını) temsil eder.
- Güneş’ten yaklaşık 65,000 kat daha parlaktır.
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve ekvator bölgesinde genişlemiştir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “kılıç” anlamına gelen “saif al jabbar” ifadesinden türetilmiştir.
- Çok genç bir yıldız olmasına rağmen, büyük kütlesi nedeniyle hızla yaşlanmakta ve ömrünün sonuna yaklaşmaktadır.
- Birkaç milyon yıl içinde bir süpernova patlamasıyla yok olması beklenmektedir.
Samanyolu Galaksisi – Alnitak (Zeta Orionis)
Yıldızın türü: Üçlü yıldız sistemi:
- Alnitak Aa: Mavimsi-beyaz süperdev yıldız (O9.5 Iab)
- Alnitak Ab: Mavimsi-beyaz anakol yıldızı (B0 III)
- Alnitak B: Mavimsi-beyaz anakol yıldızı (B1 IV)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 31. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.74 kadirden bir yıldızdır (sistemin toplam parlaklığı).
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 1,260 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi-beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 31,000 K’dir (yaklaşık 30,727 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Alnitak Aa: Güneş’in yaklaşık 20 katı yarıçapa ve 28 katı kütleye sahiptir.
- Alnitak Ab: Güneş’in yaklaşık 14 katı yarıçapa ve 14 katı kütleye sahiptir.
- Alnitak B: Güneş’in yaklaşık 7.3 katı yarıçapa ve 16 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 6 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Avcı (Orion) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Avcı Kuşağı’nı oluşturan üç yıldızdan (Alnitak, Alnilam, Mintaka) en doğudaki yıldızdır.
- Üçlü yıldız sistemidir. Alnitak Aa ve Ab birbirlerine çok yakınken, Alnitak B bu ikiliden daha uzakta yer alır.
- Alnitak Aa, çok büyük ve sıcak bir yıldızdır. Ömrünün sonuna yaklaşmakta ve bir süpernova patlamasıyla yok olması beklenmektedir.
- IC 434 adlı bir salma bulutsusu ile ilişkilidir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “kemer” veya “kuşak” anlamına gelir.
- Alnitak, Avcı Kuşağı’ndaki en parlak yıldızdır.
- Orion takımyıldızının en önemli ve kolayca tanınabilen yıldızlarından biridir.
Samanyolu Galaksisi – Aspidiske (Iota Carinae)
Yıldızın türü: Beyaz parlak süperdev yıldız (A8 Ib)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.21 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 690 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 7,500 K’dir (yaklaşık 7,227 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 40 katı yarıçapa ve 7.4 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 40 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Karina (Carina) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Karina takımyıldızındaki en parlak dördüncü yıldızdır (Canopus, Miaplacidus ve Avior’dan sonra).
- Güneş’ten yaklaşık 4,900 kat daha parlaktır.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmiş ve helyum yakmaya başlamış bir yıldızdır.
- Değişen bir yıldızdır, ancak parlaklık değişimleri çok küçük olduğu için çıplak gözle fark edilmez.
İlginç bilgiler:
- Yunanca’da “küçük kalkan” anlamına gelen “aspidiske” kelimesinden türetilmiştir.
- Diğer geleneksel isimleri arasında Turais ve Scutulum bulunur.
- Güney yarımkürede yer alan bir yıldızdır ve kuzey enlemlerinde düşük irtifada gözlemlenir.
Samanyolu Galaksisi – Rigel (Beta Orionis)
Yıldızın türü: Çoklu yıldız sistemi:
- Rigel A: Mavimsi-beyaz süperdev yıldız (B8Ia)
- Rigel B: Spektroskopik çift yıldız sistemi
- Rigel Ba: Ana kol yıldızı (B9V)
- Rigel Bb: Ana kol yıldızı (B9V)
- Rigel C: Görüntüleme ile doğrulanmamış, olası bir dördüncü bileşen
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 7. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 0.12 kadirden bir yıldızdır (sistemin toplam parlaklığı).
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 863 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi-beyaz renkte parlar. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 12,100 K’dir (yaklaşık 11,827 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle):
- Rigel A: Güneş’in yaklaşık 78.9 katı yarıçapa ve 21 katı kütleye sahiptir.
- Rigel Ba ve Bb: Güneş’in birkaç katı yarıçapa ve kütleye sahiptirler (kesin değerleri bilinmiyor).
Yaşı: Yaklaşık 8 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Avcı (Orion) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Avcı takımyıldızının sağ ayağını (ya da Dünya’dan bakıldığında sol ayağını) temsil eder.
- Güneş’ten yaklaşık 120,000 kat daha parlaktır.
- Çok genç bir yıldız olmasına rağmen, büyük kütlesi nedeniyle hızla yaşlanmakta ve ömrünün sonuna yaklaşmaktadır.
- Birkaç milyon yıl içinde bir süpernova patlamasıyla yok olması beklenmektedir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “Ortadakinin Ayağı” (Avcı takımyıldızının) anlamına gelen “Rijl Jauzah al Yusrā” ifadesinden türetilmiştir.
- Avcı Kuşağı’nı oluşturan üç yıldızın (Alnitak, Alnilam, Mintaka) çaprazında yer alır.
- Mitolojik olarak, Orion’un av köpeği Sirius’un avladığı tavşan Lepus’u ezdiği düşünülür.
Samanyolu Galaksisi – Rukh (Deneb)
Yıldızın türü: Beyaz süperdev yıldız (A2Ia)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 19. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.25 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize olan uzaklığı kesin olarak bilinmemektedir. Yaklaşık 1.550 ila 2.600 ışık yılı arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Renk ve sıcaklık: Beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 8.525 K’dir (yaklaşık 8.252 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 203 katı yarıçapa ve 19-25 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 10 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Kuğu (Cygnus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Kuğu takımyıldızının en parlak yıldızıdır ve “kuyruk” anlamına gelen Deneb adıyla da bilinir.
- Yaz Üçgeni’ni oluşturan üç parlak yıldızdan biridir (diğerleri Vega ve Altair).
- Güneş’ten yaklaşık 200.000 kat daha parlaktır.
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve ekvator bölgesinde genişlemiştir.
İlginç bilgiler:
- “Rukh” ismi, Arap mitolojisindeki dev kuş Rukh’tan gelir.
- Deneb’in aşırı parlaklığı, onu gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir kılar.
- Deneb, ömrünün sonuna yaklaşan bir yıldızdır ve birkaç milyon yıl içinde bir süpernova patlamasıyla yok olması beklenmektedir.
Samanyolu Galaksisi – Markab (Alpha Pegasi)
Yıldızın türü: B9 V sınıfı mavi-beyaz anakol yıldızı, ancak bazı kaynaklarda B9 III (dev yıldız) olarak da sınıflandırılır.
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir. 2.49 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize 139 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 11,100 K’dir (yaklaşık 10,827 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 4.3 katı yarıçapa ve 4.5 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 205 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Kanatlı At (Pegasus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Kanatlı At’ın (Pegasus) gövdesini oluşturan Büyük Kare asterizminin bir köşesini oluşturur.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmeye başlamış ve yavaş yavaş bir kırmızı deve dönüşmeye başlamıştır.
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve bu nedenle ekvatorda şişkin, kutuplarda basık bir şekle sahiptir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “eyer” veya “binek” anlamına gelen “markab” kelimesinden türetilmiştir.
- Çin mitolojisinde “Shih” olarak bilinir ve bir cesedi temsil eder.
- Navigasyon için kullanılan önemli bir yıldızdır.
- Bazı kaynaklarda, yıldızın adı “Markab” yerine “Alpha Pegasi” olarak geçer.
Samanyolu Galaksisi – Wezen (Delta Canis Majoris)
Yıldızın türü: Sarı-beyaz F-tipi süperdev yıldız (F8 Ia)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.83 kadirden bir yıldızdır. Büyük Köpek (Canis Major) takımyıldızındaki en parlak üçüncü yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 1.800 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Sarı-beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 6.200 K’dir (yaklaşık 5.927 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 200 katı yarıçapa ve 17 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 10 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Büyük Köpek (Canis Major) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Büyük Köpek takımyıldızındaki en parlak yıldızlardan biridir.
- Güneş’ten yaklaşık 50.000 kat daha parlaktır.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmiş ve helyum yakmaya başlamış bir yıldızdır.
- Ömrünün sonuna yaklaşmaktadır ve birkaç milyon yıl içinde bir süpernova patlamasıyla yok olması beklenmektedir.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “ağırlık” anlamına gelen “al-wazn” kelimesinden türetilmiştir.
- Bazı kaynaklara göre, ismi yıldızın ufukta alçakta görünmesi nedeniyle verilmiştir.
- Antik Mısır’da önemli bir yıldızdı ve bazı tapınakların yönü Wezen’e göre belirlenirdi.
Samanyolu Galaksisi – Alnilam (Epsilon Orionis)
Yıldızın türü: Mavimsi-beyaz süperdev yıldız (B0 Ia)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 29. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.69 kadirden bir yıldızdır. Avcı Kuşağı’ndaki üç yıldızın (Alnitak, Alnilam, Mintaka) en parlak olanıdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize yaklaşık 2,000 ışık yılı uzaklıkta yer alır.
Renk ve sıcaklık: Mavimsi-beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 27,500 K’dir (yaklaşık 27,227 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 30 katı yarıçapa ve 40 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 4 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Avcı (Orion) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Avcı Kuşağı’nın ortasındaki yıldızdır.
- Güneş’ten yaklaşık 375,000 kat daha parlaktır.
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve güçlü bir yıldız rüzgarı yayar.
- Çekirdeğindeki hidrojeni tüketmiş ve helyum yakmaya başlamış bir yıldızdır.
İlginç bilgiler:
- Arapça’da “inci dizisi” anlamına gelir.
- Eski Mısır’da, Alnilam ve diğer Avcı Kuşağı yıldızları, Osiris’in kemeri olarak kabul edilirdi.
- Alnilam, ömrünün sonuna yaklaşan bir yıldızdır ve birkaç milyon yıl içinde bir süpernova patlamasıyla yok olması beklenmektedir.
Samanyolu Galaksisi – Deneb (Alpha Cygni)
Yıldızın türü: Beyaz süperdev yıldız (A2Ia)
Görünen parlaklığı: Gece gökyüzündeki en parlak 19. yıldızdır, çıplak gözle kolayca görülebilir. 1.25 kadirden bir yıldızdır.
Uzaklığı: Güneş sistemimize olan uzaklığı kesin olarak bilinmemektedir ve farklı yöntemlerle yapılan ölçümler farklı sonuçlar vermektedir. Yaklaşık 1.400 ila 3.550 ışık yılı arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Renk ve sıcaklık: Beyaz renktedir. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 8.525 K’dir (yaklaşık 8.252 °C).
Boyut (yarıçap ve kütle): Güneş’in yaklaşık 203 katı yarıçapa ve 19-25 katı kütleye sahiptir.
Yaşı: Yaklaşık 10 milyon yaşındadır.
Takımyıldızı: Kuğu (Cygnus) takımyıldızında yer alır.
Özellikleri:
- Kuğu takımyıldızının en parlak yıldızıdır ve “kuyruk” anlamına gelen Deneb adıyla da bilinir.
- Yaz Üçgeni’ni oluşturan üç parlak yıldızdan biridir (diğerleri Vega ve Altair).
- Güneş’ten yaklaşık 196.000 kat daha parlaktır.
- Hızlı dönen bir yıldızdır ve ekvator bölgesinde genişlemiştir.
- Alfa Cygni değişeni olarak sınıflandırılan bir yıldız türüdür, yani parlaklığı ve tayfı hafifçe değişkenlik gösterir.
İlginç bilgiler:
- “Deneb” ismi, Arapça’da “kuyruk” anlamına gelen “dhaneb” kelimesinden türetilmiştir.
- Deneb, bilinen en parlak yıldızlardan biridir ve aynı zamanda en uzaktaki birinci kadirden yıldızdır.
- Deneb’in aşırı parlaklığı, onu gece gökyüzünde çıplak gözle kolayca görülebilir kılar.
- Deneb, ömrünün sonuna yaklaşan bir yıldızdır ve birkaç milyon yıl içinde bir süpernova patlamasıyla yok olması beklenmektedir.
TR 
EN 
DE 
FR