Lèse-Majesté Nedir? (Koruma Kanunu) - Alper İLHAN

Contenu

Lèse-Majesté Nedir? Lèse-majesté, bir devlet başkanına veya devlete karşı işlenen bir suç veya hakaret anlamına gelir. Geleneksel olarak bir monarşiye, ancak günümüzde daha sık bir cumhurbaşkanına karşı işlenen bir suçtur. İngilizce adı, “taç aleyhine işlenen bir suç” anlamına gelen ortaçağ Fransızcasından modernize edilmiştir. Klasik Latince’de “laesa majestas”, “incitilmiş majeste” anlamına gelir ve özgün olarak Roma Cumhuriyeti’nin egemen halkının majestesine karşı işlenen suçları ifade eder^[1].

Lèse-majesté yasaları ilk olarak antik Roma’nın Geç İmparatorluk Dönemi’nde (MS 200 – 500) suç olarak sınıflandırılmıştır. Bu dönemde, imparatorlar kendilerini imparatorlukla özdeşleştirmeye başlamış ve demokratik görünümlü önceki yönetimlerin uygulamalarını ortadan kaldırmışlardır^[2].

Dünya Genelinde Lèse-majesté Yasaları

Lèse-majesté yasaları, dünya genelinde farklı ülkelerde değişik şekillerde uygulanmaktadır. Örneğin, Tayland bu yasaları en sıkı şekilde uygulayan ülkelerden biridir ve monarşiye hakaret etmek ciddi cezalara yol açabilir^[3]Kamboçya, Malezya ve Brunei gibi diğer Güneydoğu Asya ülkeleri de benzer yasaları uygulamaktadır ve bu yasalar, ifade özgürlüğünü kısıtlamak için kullanılabilmektedir^[4].

Avrupa’da Durum

Avrupa’da birçok ülke, devlet başkanına veya ulusal sembollere hakaret etmeyi yasaklayan yasalara sahiptir. Örneğin, Belçika ve Danimarka gibi ülkelerde kraliyete hakaret etmek suçtur ve hapis cezası ile sonuçlanabilir Fransa ve Almanya gibi diğer ülkeler, devlet başkanına hakaret etmeyi suç sayan yasaları gözden geçirmiş veya kaldırmıştır^[5].

Amerika’da Durum

Amerika Birleşik Devletleri’nde, kurucu babalara hakaret etmeyi yasaklayan spesifik bir yasa bulunmamaktadır. Ancak, ifade özgürlüğüne verilen önem nedeniyle, bu tür ifadeler genellikle Anayasa’nın Birinci Değişikliği tarafından korunmaktadır^[6].

Asya’da Durum

Asya’da, özellikle Tayland gibi ülkelerde lese-majeste yasaları oldukça sıkı bir şekilde uygulanmakta ve bu yasalar, monarşiye yönelik eleştirileri bastırmak için kullanılmaktadır^[7].

Afrika’da Durum

Afrika kıtasında, bazı ülkelerde dini duyguları incitme veya dini değerlere hakaret etmeyi yasaklayan yasalar bulunmaktadır. Bu tür yasalar, genellikle dini özgürlüklerin kısıtlanması ve ifade özgürlüğünün sınırlandırılması bağlamında ele alınmaktadır^[8].

Conclusion

Lese-majesté yasaları, dünya genelinde farklı biçimlerde var olmaya devam etmektedir. Bu yasaların uygulanış şekli, ülkeden ülkeye ve hükümet sistemine göre değişiklik göstermektedir. Bazı durumlarda, bu yasalar ifade özgürlüğüne ciddi kısıtlamalar getirebilir ve siyasi muhalefeti susturmak için kullanılabilir. Diğer taraftan, bazı ülkelerde bu tür yasaların uygulanması daha gevşek olabilir veya tamamen kaldırılmış olabilir. Her durumda, lèse-majesté yasalarının varlığı, ifade özgürlüğü ve demokratik değerlerle olan ilişkisi açısından tartışmalı bir konu olmaya devam etmektedir.

Kaynaklar